Czym jest olej z wiesiołka?
Olej z wiesiołka jest naturalnym suplementem, który pozyskiwany jest z rośliny (Oenothera biennis), która kwitnie nocą.1 Roślina jest używana od wieków w wielu dolegliwościach, od stłuczeń i ran po leczenie bólu.1 Składnikiem aktywnym w oleju z wiesiołka jest kwas gamma-linolenowy lub GLA.1
Jak działa olej z wiesiołka?
GLA jest nienasyconym kwasem tłuszczowym, oznacza to, że ma korzystny wpływ na zdrowie serca i ma właściwości przeciwzapalne.2 GLA jest ekstraktowany z nasion wiesiołka i sprzedawany zazwyczaj w formie kapsułek.
Podobnie jak powszechne dostępne suplementy Omega 3, GLA podlega klasyfikacji pod kwasy tłuszczowe Omega 6. Ze względu na właściwości przeciwzapalne GLA, ludzie wykorzystują go do leczenia różnych chorób skóry i stanów zapalnych, od trądziku przez skurcze menstruacyjne po reumatoidalne zapalenie stawów.1 Zatem przyjrzyjmy się powszechnym zastosowaniom i dowodom na ich skuteczność.
Jakie są zastosowania i korzyści stosowania oleju z wiesiołka?
Utrata wagi
GLA, czyli aktywny składnik oleju z wiesiołka, pomaga zapobiegać ponownemu przybieraniu na wadze u osób, które były wcześniej otyłe.3 Badanie to opierało się na teori, że różne typy kwasów tłuszczowych mogą wpływać na sposób w jaki organizm magazynuję energię w postaci tłuszczu i że osoby otyłe często mają inny rozkład kwasów tłuszczowych od osób o prawidłowej wadze.3
Jednakże nie było żadnych dodatkowych badań zachęcających do stosowania oleju z wiesiołka w celu zmniejszenia masy ciała lub zapobieganiu przytyciu.
Trądzik, wypryski i łuszczyca
Trądzik
Istnieje kilka typów trądziku o różnych przyczynach powstawania: pryszcze, zaskórniki, trądzik guzkowy, trądzik hormonalny i trądzik torbielowaty. Mówi się, że powszechną przyczyną trądziku jest brak niezbędnych kwasów tłuszczowych w diecie, co prowadzi do założenia, że olej z wiesiołka (i zawarte w nim GLA) może mieć korzystny wpływ na zmniejszenie stanu zapalnego, który powoduje trądzik.4
W jednym badaniu zauważono poprawę liczby zmian trądzikowych podczas suplementacji GLA.5 Obecnie olej z wiesiołka nie jest zalecany jako leczenie samego trądziku, ale może pomóc w zapaleniu warg (suche, popękane i bolesne wargi), które powodowane jest przez izotretynoinę, powszechny lek na trądzik.6
Wypryski
Jeżeli chodzi o wypryski, istnieje teoria, że mogą być one spowodowane niedoborem GLA w skórze, co prowadzi do założenia, że olej z wiesiołka, który jest naturalnie bogaty w GLA, może być skutecznym sposobem leczenia.7
Istnieje badanie, które wykazało, że suplementacja olejem z wiesiołka zmniejszyła swędzenie, strupy i zaczerwienienie wyprysków po 4-8 tygodniach leczenia, ale wpływ na to miało wykorzystanie sterydów (bardzo często stosowane leczenie).8
Konieczne są dalsze badania, aby określić jaki wpływ ma olej z wiesiołka na wypryski.Menopauza i zespół napięcia przedmiesiączkowego
GLA zawarte w oleju z wiesiołka bierze udział w produkcji prostaglandyn, które działają jak hormony w organizmie. Z tego powodu uważa się, że suplementacja oleju z wiesiołka może pomóc złagodzić objawy związane ze zmianami hormonalnymi, takimi jak zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) lub menopauza.9
Do tej pory, istnieją mieszane dowody potwierdzające łagodzenie symptomów PMS (jak ból piersi i skurcze), ale istnieje jedno badanie, które potwierdziło jego wpływ na uderzenia gorąca podczas menopauzy.1,9
Badania wykazały niewielką poprawę w uderzeniach gorąca u kobiec, które stosowały suplementację przez sześć tygodni, w porównaniu z grupą, która nie stosowała oleju z wiesiołka.9 Badanie to przeprowadzono na małej grupie kobiet, dlatego są potrzebne dodatkowe badania w tej dziedzinie, aby utrwalić jego wyniki.
Ciąża
Olej z wiesiołka od dawna stosowany jest jako naturalny środek pomagający wywołać poród w późnym okresie ciąży. Jednak nie ma rozstrzygających badań, które by potwierdzały że ma on wpływ na poszerzenie szyjki macicy i wywołanie porodu.10
Narodowe Instytuty zdrowia podają, że wykazano wpływ oleju z wiesiołka na rozrzedzenie krwi i należy go unikać w okresie ciąży, a także u osób przyjmujących inne leki rozrzedzające krew. Z tego powodu, nie jest zalecane stosowanie go w ciąży.Zdrowie stawów
Ze względu na przeciwzapalne właściwości oleju z wiesiołka, choroby i zapalenia stawów, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, są oczywistymi sytuacjami do potencjalnego zastosowania.Badanie w którym pacjenci przyjmowali przez 6 miesięcy GLA, wykazało klinicznie istotne zmniejszenie objawów reumatoidalnego zapalenia stawów. Objawy nadal uległy polepszeniu, gdy stosowano suplementację przed okres do 12 miesięcy.2
Jednak dawki zastosowane w tym badaniu były bardzo wysokie, co ostrzegło naukowców, że potrzebne są dodatkowe badania i dowody przed zaleceniem oleju z wiesiołka jako potencjalne leczenie.2 W dwóch innych chorobach zapalnych, Objawie Raynauda i Zespole Sjögrena, suplementacja GLA może nieść za sobą podobne korzyści. Jednak do tej pory nie zostało to udowodnione.11Neuropatia cukrzycowa
Neuropatia lub utrata czucia jest jednym z najbardziej wyniszczających skutków cukrzycy. Uważa się, że związane jest to z zapaleniem, co prowadzi do badań nad potencjalnymi korzyściami z oleju wiesiołka dla diabetyków.Badania przeprowadzone na zwierzętach wykazały pozytywny wpływ suplementacji EPO na poprawę przepływu krwi i jak i funkcje nerwów.12 Starsze badania wykazały poprawę w wielu markerach neuropatii podczas przyjmowania kwasu linolenowego, co wskazuje na potencjalny efekt prewencyjny i terapeutyczny tego schorzenia.13 Potrzebne są dodatkowe i dogłębne badania w tej dziedzinie.
Efekty uboczne i dawkowanie oleju z wiesiołka
Efektami ubocznymi suplementacji olejem z wiesiołka są bóle głowy i łagodne rozstroje żołądka (biegunka lub nudności).14 Bezpieczeństwo długotrwałego stosowania GLA nie zostało ustalone, ale może stanowić ryzyko w trakcie ciąży i u osób, które przyjmują inne leki rozcieńczające krew.1
Jeżeli chodzi o dawkowanie, zaleca się zazwyczaj dawki oparte na wcześniejszych badaniach związanymi z danym schorzeniem, które mogą się znacznie różnić. Lekarz lub farmaceuta mogą pomóc w określeniu najbardziej odpowiedniej dawki. Jeżeli cierpisz na jakiekolwiek schorzenie lub przyjmujesz inne leki, najlepiej porozmawiać z lekarzem przed przyjęciem suplementu bez recepty.Podsumowanie
Chociaż badania nad wszystkimi potencjalnymi korzyściami oleju z wiesiołka wydają się być ograniczone, istnieją pewne przesłanki, że może być on pomocny w stanach takich jak egzema, trądzik, reumatoidalne zapalenie stawów i neuropatia cukrzycowa. Oczywiste jest, że GLA zawarte w oleju z wiesiołka ma działanie przeciwzapalne, a za wiele dolegliwości i objawów obwinia się właśnie stan zapalny. Chociaż dowody naukowe mogą być ograniczone, olej z wiesiołka stosowany jest od lat w celu leczenia homeopatycznego w wielu dolegliwościach. Istnieją dowody sugerujące jego skuteczność w leczeniu chorób skóry, objawów PMS, zapalenia stawów i neuropatii. Może pomóc również w utrzymaniu odpowiedniej wagi. Potencjalne skutki uboczne są łagodne, a poza tym zdrowi użytkownicy (nie będący w ciąży) mogą zauważyć poprawę w objawach stanów zapalnych, dzięki suplementacji wysokiej jakości oleju z wiesiołka.- National Center for Complementary and Integrative Health. (2016, September). Evening Primrose Oil. National Institutes of Health. Retrieved from https://nccih.nih.gov/health/eveningprimrose
- Zurier, R. B., Rossetti, R. G., Jacobson, E. W., Demarco, D. M., Liu, N. Y., Temming, J. E., … & Laposata, M. (1996). Gamma‐linolenic acid treatment of rheumatoid arthritis. A randomized, placebo‐controlled trial. Arthritis & Rheumatism, 39(11), 1808-1817.
- Schirmer, M. A., & Phinney, S. D. (2007). γ-linolenate reduces weight regain in formerly obese humans. The Journal of nutrition, 137(6), 1430-1435.
- Kapoor, S., & Saraf, S. (2011). Topical herbal therapies an alternative and complementary choice to combat acne. Res J Med Plant, 5(6), 650-9.
- Silva, J. R., Burger, B., Kühl, C., Candreva, T., dos Anjos, M. B., & Rodrigues, H. G. (2018). Wound Healing and Omega-6 Fatty Acids: From Inflammation to Repair. Mediators of inflammation, 2018.
- Park, K. Y., Ko, E. J., Kim, I. S., Li, K., Kim, B. J., Seo, S. J., … & Hong, C. K. (2014). The effect of evening primrose oil for the prevention of xerotic cheilitis in acne patients being treated with isotretinoin: a pilot study. Annals of dermatology, 26(6), 706-712.
- Morse, N. L., & Clough, P. M. (2006). A Meta-Analysis of Randomized, Placebo-Controlled Clinical Trials of Efamol® Evening Primrose Oil in Atopic Eczema. Where Do We Go from Here in Light of More Recent Discoveries?. Current pharmaceutical biotechnology, 7(6), 503-524.
- Schlichte, M. J., Vandersall, A., & Katta, R. (2016). Diet and eczema: a review of dietary supplements for the treatment of atopic dermatitis. Dermatology practical & conceptual, 6(3), 23.
- Farzaneh, F., Fatehi, S., Sohrabi, M. R., & Alizadeh, K. (2013). The effect of oral evening primrose oil on menopausal hot flashes: a randomized clinical trial. Archives of gynecology and obstetrics, 288(5), 1075-1079.
- Bayles, B., & Usatine, R. (2009). Evening primrose oil. American family physician, 80(12), 1405-1408.
- Belch, J. J., & Hill, A. (2000). Evening primrose oil and borage oil in rheumatologic conditions. The American journal of clinical nutrition, 71(1), 352s-356s.
- Ford, I., Cotter, M. A., Cameron, N. E., & Greaves, M. (2001). The effects of treatment with [alpha]-lipoic acid or evening primrose oil on vascular hemostatic and lipid risk factors, blood flow, and peripheral nerve conduction in the streptozotocin-diabetic rat. Metabolism-Clinical and Experimental, 50(8), 868-875.
- Jamal, G. A., & Carmichael, H. (1990). The Effect of γ‐Linolenic Acid on Human Diabetic Peripheral Neuropathy: A Double‐blind Placebo‐controlled Trial. Diabetic Medicine, 7(4), 319-323.
- Kleijnen, J. (1994, Oct 1). Evening primrose oil. British Medical Journal. 309(6958): 824-825.
Nasze artykuły powinny być wykorzystywane wyłącznie w celach informacyjnych i edukacyjnych i nie należy ich traktować jako porady lekarskiej. Jeśli jesteś zaniepokojony, skonsultuj się z lekarzem przed przyjęciem suplementów diety lub wprowadzeniem jakichkolwiek większych zmian w diecie.
Claire jest dietetyczką zarejestrowaną poprzez Academy of Nutrition and Dietetics oraz trenerem Health and Wellness certyfikowanym przez International Consortium for Health and Wellness Coaching. Posiada licencjat z biologii i tytuł magistra z dietetyki klinicznej i żywienia z Uniwersytetu w Pittsburghu.
Rozmowa i pisanie o jedzeniu i fitnessie jest ulubioną częścią życia Claire, ponieważ uwielbia wykorzystywać swoje doświadczenie, aby pomóc innym w realizacji ich celów zdrowotnych i w poprawie kondycji psychicznej.
Claire jest też certyfikowanym instruktorem kolarstwa halowego i uwielbia fizyczny impuls, jaki uzyskuje dzięki regularnym biegom i zajęciom jogi. Kiedy sama nie trenuje, kibicuje drużynom sportowym w rodzinnym mieście w Pittsburghu lub gotuje dla swojej rodziny.
Dowiedz się więcej o doświadczeniach Claire tutaj.